Grijze auto's ik vind ze lelijk. Mannen in grijze pakken, zo saai! Grijs staat voor mij voor nivelleren. Weg met de verschillen en alles en iedereen gelijk. Het nieuwste op dat gebied komt van de aanstaande Nederlandse regering. Er moet meer zender neutraliteit komen. Hoezo? Waarom? Vrouwen en mannen bestaan nu eenmaal, ze zijn heel verschillend met hele andere gedragingen en kenmerken. De verschillen maken het juist zo leuk. Stel je voor dat er alleen maar mannen zouden bestaan. Saai! Donkere mensen, blanke mensen, gele mensen, heerlijk verschillen, maakt het leven leuk en dynamisch.

Ying Yang, daar geloof ik in. De tegengestelde krachten in het leven die elkaar in balans houden. De nieuwe Nederlandse regering heeft in al haar wijsheid besloten ook modern te moeten zijn (werd ook zo als argument gebruikt) en doet om hip te zijn niet meer mee met de natuurwetten. Yin (is het vrouwelijke, aarde, kou, noordenen vochtigheid), Yang ( mannelijk, hemel, warmte, zuiden, droogte) Het zijn niet alleen tegenstellingen maar ook elkaar aanvullende waarden. Denk aan koud en warm. Nu wil ik het niet over de regering hebben, maar het verbaast mij wel dat universele waarden zomaar overboord worden gegooid. Yin en Yang verschillen. De ene is niet beter dan de andere en de ander bestaat alleen maar bij gratie van de ander. Ze zijn gelijkwaardig maar niet gelijk. Voor veel westerse mensen is Yin Yang een lastig begrip. We doen liever aan lineair denken. Dat is makkelijker. En daarmee haal je de balans weg.

Yin en Yang staat voor mij ook synoniem voor zwart en wit. Ze horen bij elkaar en kunnen niet zonder elkaar. Samen kunnen ze grijs maken, maar nooit zonder elkaar. Beiden zijn ook nodig om tot nuances te komen, of noem het grijs. Zonder zwart en en wit kan er nooit grijs ontstaan. Het gaat dus niet over zwart-wit denken. Zwart en wit samen geven de beste resultaten net als huilen en lachen, zoet en zuur, haat en liefde, passief en actief het bestaat allemaal bij gratie van beiden. Zonder elkaar bestaan ze niet.

Mijn gedachte kronkel gaat nu richting fotografie. Ook daar is er zonder zwart en wit geen grijs. In fotografie gaan we wel heel vaak uit van gemiddeld grijs. En dat grijs is nog erger dan gewoon grijs. Gemiddeld grijzer is het meest grijze wat er bestaat.

De mensen die hun belichtingen meten met een grijs kaart (hele oude lichtmeet methode) denken dan dat het goed is. Want als je grijs meet dan is het goed. Dan is het een gemiddelde lichtmeting. En dan krijg je ook zwart en wit. Dat is niet zo. Met een gemiddeld grijs meting krijg je als eerste gemiddeld grijs en misschien nog een beetje zwart of wit. Zelden allebei. Met grijs maak je geen bijzondere foto's. De mooiste foto's bestaan vaak uit meerder tegenstellingen. Scherp - onscherp, licht - donker, koel en warm. Of een foto met vale kleuren maar wel weer met een hoog contrast. De ene is dan laag en de andere is hoog. Met twee tegenstellingen kun je ook weer een nieuwe creëren. Zou je fotograferen met een hoge kleurverzadiging en een hoog contrast dan is de tegenstelling minder groot. De foto vlakt er zelfs iets van af.

Bij zwart wit fotografie gaat het ook vaak fout. Men leert vaak dat je het beste een zwart wit foto in kleur kunt maken. Daarna kun je hem zo lekker omzetten naar zwart wit toe. Je kunt beter met veel kleuren beginnen en dan kan je in de nabewerking nog alles ervan maken wat je ervan wilt maken. Op zich zit er een kern van waarheid in, maar…. je kiest niet op het moment dat je een zwart wit foto wilt maken. Je kiest niet voor zwart wit fotografie, je kiest ervoor om een kleurenfoto te maken en die later om te zetten naar zwart wit. Het niet kiezen is een voorbeeld van grijs denken. Niet durven kiezen! Als je dan gaat omzetten naar zwart wit gaat het heel vaak niet goed. Het eind resultaat is vaak een zwart grijs foto maar geen zwart wit foto. Voor een goede zwart wit foto heb je toch een andere belichting nodig dan bij het maken van een kleurenfoto. In een goede zwart wit foto heb je heel vaak echt wit en zwart nodig om de foto aansprekend over te laten komen. En ja, de naam zwart wit zegt het al. Het zwart is zwart en het wit is wit. En ja, daartussenin liggen er ook tinten grijs. De tinten grijs missen vaak de echt kracht als er geen echt zwart en wit aanwezig is. Zwart en wit staat voor kracht. Grijs niet. Grijs staat voor nuances. Ook leuk en ook nodig, maar niet zonder zwart en wit. Grijs zonder zwart en wit is alleen maar grijs.

Het feit dat mensen eerst in kleuren schieten en dan gaan omzetten is een teken van grijs denken. De kool en de geit sparen. Eerst je foto in kleur maken, want je zou eens wat missen. Dat je alleen maar een foto hebt in zwart wit hebt en niet in kleur. Dat kan niet! Hoezo niet? Kleuren fotografie en zwart wit fotografie zijn ook tegenstellingen. De ene heeft kleur en de ander niet. Kleuren leiden af als ze niet goed zijn. Bij zwart wit fotografie heb je daar geen last van. Daarbij is vorm en inhoud belangrijker. Nuances later wel meer zien, maar tegelijkertijd zie je daarom ook veel minder. Huh? Ja, als je alles ziet, zie je minder. Wat je niet ziet of laat zien in je foto hoef je ook niet naar te kijken. Denk nog eens aan de schilderijen van Rembrandt. Beroemd geworden door zijn schaduwen. Nee, niet door het licht. De schaduwen, daar zit de truc in bij zijn schilderijen. Hij schilderde als één van de eersten met veel schaduwen en liet niet zien wat volgens hem niet belangrijk was. Rembrandt was ook iemand die graag met tegenstellingen werkte. En waarom? Om dat hij wist dat het werkte.

Fotografeer eens wat vaker in zwart en wit. Helaas is door de komst van digitale fotografie zwart wit fotografie een beetje een ondergeschoven kindje geworden. Jammer. Het kan veel krachtiger zijn dan kleuren fotografie. Maar nog veel belangrijker, koester de verschillen die er zijn en laat ze maar zien.

En nogmaals: Het een kan niet zonder het ander en het ander kan niet zonder het een…