Henri Cartier Bresson
Om zijn foto’s te begrijpen moet je ze zien. Wat is dat dan het moment? Het is het beste uit te leggen aan de hand van zijn foto’s. Ik begin met misschien wel zijn bekendste foto.
Een man die via een ladder in een zeer grote plas met water springt. Er is zoveel water dat er geen ontkomen aan is om niet nat te worden. De foto spreekt voor zichzelf. HCB ( Henri Cartier-Bresson) sprak zelf vaak over het beslissende ogenblik. Soms gebeurde het spontaan en andere keren moest hij er lang op wachten. Alles moest kloppen. De mensen in beeld, de achtergrond, de kadering van de foto en de compositie. Onderstaand een wereldberoemde foto.
HCB is ooit begonnen met een schilders opleiding. Dat is goed te zien in de onderstaande foto. Het kan zo een tafereel van de schilder Cezanne zijn qua beeldopbouw en compositie. Cezanne was een schilder die in die tijd al foto’s maakte van onderwerpen om ze in het atelier vervolgens te schilderen. HCB draaide het om. Hij heeft foto’s gemaakt die sterk aan schilderijen doen denken. Dit allemaal geschoten met zijn vaste 50 mm objectief en Leica camera. Voor zover ik weet was de 50mm het enige objectief wat hij gebruikte.
HCB heeft tijdens de tweede wereld oorlog ook vast gezeten in Duitse kampen. Na de oorlog kon hij weer actief verder gaan met zijn fotografie na enige jaren in het verzet te hebben gezeten. Na de grote euforie van de bevrijding worden al snel de mensen opgepakt die met de Duitsers hebben samen gewerkt, verraders en informanten.
Onderstaande foto hoeft niet uitgelegd te worden. De foto is overduidelijk. Het moment van spijt aan de ene kant en haat en afgrijzen aan de andere kant. Een opvallende foto die zoveel verschillende emoties laat zien. Het moment had HCB wederom feilloos vastgelegd.
Het unieke aan HCB was wel dat hij tijdens veel belangrijke gebeurtenissen aanwezig was. Grandi, Maoïstische revolutie in China, naoorlogs Rusland, HCB was erbij. Bijna logisch dat je dan unieke foto’s maakt. In 1946 was hij mede oprichter van het fotobureau Magnum. Dat op tot op de dag van vandaag bestaat. Het geheim achter het werk van HCB laat zich het best verklaren door aanwezig te zijn bij belangrijke gebeurtenissen in de wereld geschiedenis. Op zich zijn de foto’s helemaal niet zo spectaculair, maar wel allemaal precies op het juiste moment gemaakt.
Onderstaande foto zegt gek genoeg helemaal niets. De foto is gemaakt in het Rome van 1959. In die tijd was er in het macho Italië zeker geen ruimte om homofiele mannen te fotograferen of te zijn openlijk. Het is iets waaraan je zou kunnen denken bij het zien van deze foto. Hebben de mannen gewoon lol en zijn ze voor de gein bij elkaar op schoot gaan zitten? Het is niet duidelijk. Kortom deze foto zegt mij niet zoveel. Het is een mooie foto, zeer verantwoorde en sterke compositie maar wat wilde HCB met deze foto vertellen? Geen idee. Niet echt typerend voor zijn oeuvre.
Om het verhaal completer te maken wil ik ook nog een Aziatische foto laten zien. HCB heeft de hele wereld over gereisd en tot nu toe heb ik alleen foto’s gemaakt in Europa laten zien. Daarmee is een kleine beschrijving over HCB niet compleet.
De onderstaande foto is gemaakt in China van vluchtende mensen. De oorlog is nog niet afgelopen, het leger is in aantocht en de mensen ontvluchten massaal de stad. Duidelijker en beter kun je het haast niet in beeld brengen.
Kortom Henri Cartier Bresson was een bijzonder fotograaf in de 20ste eeuw. Een van de belangrijkere fotografen in ieder geval. Hij richtte zich op kleine zaken en emoties. En is daarmee een voorbeeld hoe simpel een interessante foto kan zijn. Wederom een fotograaf die streefde naar simpelheid. Het kan haast geen toeval zijn.