Scherpte wordt overschat
27/11/22 23:03 Filed in: Techniek
Je hebt twee soorten foto's. Scherp en onscherpe zou je kort door de bocht kunnen stellen. Steeds vaker zie ik dat scherp nog niet scherp genoeg is. Dus daarover een kleine blog. 
Onscherpe foto's door beweging of welke andere reden dan ook heb je niets aan. Die kun je zo in je prullenbak laten verdwijnen. Het wordt wat anders als ze scherp zijn…. Ik kijk en ik zie en ik zie steeds vaker dat vele fotografen en ander eenthousiastelingen scherp niet scherp genoeg vinden. Het is wel scherp maar niet scherp genoeg.
Scherpte is een soort bedvaartsoord geworden van de fotografie. Net als hoe snel je camera kan fotograferen. Ach gut, kan jij maar 20 foto's per seconde maken… Wat jammer voor je.
Als het echt goed en scherp is dan is het een goede foto. Zo wordt er momenteel meer en meer gedacht en beoordeeld. Ja, dank je de koekoek. Zo lust ik er nog wel een paar. Als het zo eenvoudig was? Hoeveel camera merken er ook zijn, ze kunnen allemaal scherp schieten. Dus dan zijn ze allemaal goed! Zo klaar! Zo eenvoudig zou het dan zijn als je moet geloven wat je hoort en ziet. Bij mij is het in ieder geval een van de meest voorkomende complimenten en daar ben ik niet blij mee. Kijk eens naar de belichting, verlichting en het spel met de flitsers en hoe mooi gericht het licht is….
Laat ik met mijn uitleg over scherpte en de overwaardering daarvan beginnen met dat er drie soorten scherpte zijn. Te beginnen met het formaat van de sensor. Begin je met APS-C dan is alles al snel scherp. Je moet met extreme objectieven gaan werken om iets goed onscherp te krijgen. He, uh wacht even… ik ga toch niet over onscherpte schrijven. Nee, maar dat is ook een onderdeel van scherpte. Stap je over naar een full frame camera, dan kom je er achter dat je daarmee al beter en nauwkeuriger scherp moet stellen. Sterker nog het valt af en toe best tegen om het te krijgen waar je het wilt hebben. De scherpte dus.
Ga je nog een stap hoger dan kom je uit bij midden formaat camera's. Daar moet je nog zeker 4x nauwkeuriger scherp stellen. Want als het niet scherp is dan is het onscherp. En daar word je nu tegenwoordig zo vaak op beoordeeld. Oh, wat zijn je foto's mooi scherp. Nou dan kan je maar beter geen midden formaat camera kopen want die scherpte goed scherp krijgen is veel moeilijker. Net als met Full frame. Dus vanuit die gedachte ben je het beste af met een APS-C camera. Hoe scherper des te beter is steeds de gedachte in het algemeen valt mij op. Daarom schrijf ik deze blog omdat ik steeds vaker lees en zie dat men voornamelijk beoordeelt op scherpte. Vroeger ging het nog wel eens over mooie onscherpte, maar dat wordt steeds minder. Mooie onscherpte is nog veel mooier dan scherpte.
Het is een voorbeeld van dat men naar perfectie streeft, maar welke. Ja, nog scherper. Maar als het dan scherper zou kunnen worden is het dan ook beter? Een camera in combinatie met een willekeurig objectief levert een bepaalde scherpte indruk op. Dus hoe het op jou overkomt. Dit is afhankelijk van scheidend vermogen van een lens, maar ook van een beeldsensor en haar formaat. Ja, ik heb het al eerder geschreven een grotere beeldsensor kan grotere pixels bevatten. Grotere pixels en dan ook meer zal altijd een groter scheidend vermogen geven. Het aantal lijnen per millimeter wat kan worden weergegeven. Gewoon omdat je meer pixels tot je beschikking hebt. Dat die uiteindelijk ook weer problemen kunnen opleveren is niet voor deze blog. Daar heb ik andere blogs over geschreven. Eigenlijk kan ik ook stellen dat het net is als auto rijden. Een auto die veel sneller kan dan een andere auto is niet perse een betere auto. Rij eens met de Formule 1 auto van Utrecht naar Monaco… Wedden dat je liever de Dacia had gepakt voordat je halverwege bent. En zo is het ook met scherpte. Verscherpen of nog scherper is bijna nooit beter. Het gaat om comfort. Dat je ogen er geen pijn van krijgen. Het slechtste compliment wat je mij kunt geven is door te zeggen dat het zo scherp is. Duhhhhh……..Boring, saai.
Mijn foto gemaakt met een Hasselblad met slechts 50 miljoen pixels zal altijd scherper zijn vergeleken met een Nikon Z9 met ook 50 miljoen pixels. Gewoon omdat de pixels groter zijn. De andere kant van het verhaal is is dat echte scherpte zacht is. Huh? Ja echte scherpte is boterzacht. Het is zo scherp dat je eigenlijk geen scherpte meer ziet. Zo natuurlijk is het. Laat ik het natuurlijke scherpte noemen. Dat klinkt misschien duidelijker. Zo mooi, zo zacht, zo vloeiend. Dat zie je alleen maar bij topklasse producten. Dat kan ook niet geïmiteerd worden. Het is er wel of het is er niet. Klaar, punt. Detaillering door middel van meer pixels op een grotere beeldsensor. Met het liefst dan ook nog een heel mooi objectief erop.
Tips:
Verscherpen vanuit de camera: niet doen.
Het wordt niet scherper dan dat het is. De combinatie camera en objectief kunnen niet meer leveren dan dat ze tezamen zijn als optelsom. Dan kun je wel gaan verscherpen, maar dat is niet meer dan een software matig het contrast vergroten tussen verschillende kleuren en of lijnen.
Verscherpen in de nabewerking:
Kun je deels doen. Doch als de foto scherp is dan is die scherp. Heel vaak zie ik dit fout gaan. De foto was al scherp maar men wil hem scherper hebben, want ja daar word je op beoordeeld. Met als resultaat dat het te scherp wordt. Dat oogt heel erg naar. Doet eigenlijk gewoon pijn aan de ogen. En schiet je een keer onscherp of net niet scherp genoeg dan kun je proberen te redden wat er te redden valt, maar de foto is en was onscherp. En ook al was hij wel scherp en vind je het toch niet genoeg, dan moet je niet gaan verscherpen in de nabewerking maar gewoon een andere camera kopen met een grotere beeldsensor. En dan tot die tijd blijven verscherpen? Nee, ook dan niet. Scherp is scherp, en onscherp is onscherp. En anders moet he gewoon eens een cursus gaan volgen. Basiscursus fotografie.
Een bedrijf als Topaz weet velen enthousiastelingen lekker om de tuin te leiden. Ze geven voorbeeld op hun website die beginnen met links een onscherpe foto en rechts is dan scherp gemaakt door Sharpen AI van Topaz.
Ze maken misbruik van het feit dat jij niet goed kunt kijken. En daar spelen ze handig op in.
Rechts is zoal de foto gemaakt is. Links is wat ze doen voorkomen alsof je het zo onscherp zou hebben gefotografeerd. Nee, dat is niet waar, het is gefotografeerd zoals je het rechts ziet. Links is eerst even onscherp gemaakt om je te doen laten geloven dat je zulke onscherpte nog recht zou kunnen breien als het resultaat rechts. Het is de grote Topaz goochelshow, je kijkt ernaar en je wordt terwijl je erbij staat lekker bedonderd. Fijn he? Zo onscherp als links is nooit meer goed te krijgen. Als je zo onscherp schiet, moet je het gewoon nog een keer fotograferen en dan beter. Doe je dat niet dan ben je ook geen fotograaf. Kom op hé… scherp schieten…. zo moeilijk is dat niet moet de huidige camera's, objectieven en AF systemen. Soms met vliegende vogels wel, ja dat weet ik heus wel. Maar met sport en zo, prima te doen.
Het is wat is het is. Apple met haar grote verhalen dat het zo goed is met haar telefoons als full frame camera's. Lariekoek. Grote kul. Hier een onbeduidend voorbeeld.
Tig miljoen pixels op een veel te kleine beeldsensor. Je ziet nu al dat het niet scherp is. En waarom is het niet scherp? Omdat er veel teveel pixels op een veel te kleine beeldsensor aanwezig zijn. Het is echt onscherp de foto dat terwijl er toch echt scherp geschoten is. Dus ik wil het scherper hebben. Maar eerst even kijken naar mijn voorste dochter, waarop scherp gesteld is, hoe onscherp het dan nu eigenlijk al is. 100 % vergroting.
Nou, zo onscherp dus. Totaal niet lekker scherp. En Apple en andere camera merken maar blijven roepen dat ze zo scherp zijn. Ze misleiden je waar je bijstaat. Dat kan niet met zo'n kleine beeldsensor. Maar goed, zei roepen van wel. Maar deze foto wil ik toch wel wat scherper hebben dan dat het is. Want dit is rotzooi. Dus nu ga ik heel skim verscherpen middels unsharp mask (dus niet de functie verscherpen gebruiken) en dergelijke. Ga ik verder het niet uitleggen. Misschien een keer in een andere blog. En misschien ook wel niet.
En nee zie je wat er gebeurd als je gaat verscherpen in de nabewerking. De haren van mijn dochter zijn nog steeds niet te tellen omdat het gewoon een grote brei nis van onscherpte. Om het montuur van de bril komen rare verschepingsrandjes tevoorschijn. Dan ben je al te ver gegaan. Ik heb geprobeerd het zo goed mogelijk te doen, maar meer dan dit zat er niet in met dep ging het er scherper uit te laten zien dan dat het is. Je zult het gewoon moeten accepteren. De camera en het objectief kunnen gewoon niet beter. Bovenstaande voorbeelden zijn 100% weergaven van de gemaakte foto.
En dan nu even andere koek.
Kijk dit is scherpte. En nota bene van een 200% vergroting. Nu zie je echte scherpte. En ook scherpte die zo scherp is dat het zacht lijkt te worden. En we zitten deze foto nu belachelijk groot te bekijken.
Scherpte is een soort bedvaartsoord geworden van de fotografie. Net als hoe snel je camera kan fotograferen. Ach gut, kan jij maar 20 foto's per seconde maken… Wat jammer voor je.
Als het echt goed en scherp is dan is het een goede foto. Zo wordt er momenteel meer en meer gedacht en beoordeeld. Ja, dank je de koekoek. Zo lust ik er nog wel een paar. Als het zo eenvoudig was? Hoeveel camera merken er ook zijn, ze kunnen allemaal scherp schieten. Dus dan zijn ze allemaal goed! Zo klaar! Zo eenvoudig zou het dan zijn als je moet geloven wat je hoort en ziet. Bij mij is het in ieder geval een van de meest voorkomende complimenten en daar ben ik niet blij mee. Kijk eens naar de belichting, verlichting en het spel met de flitsers en hoe mooi gericht het licht is….
Laat ik met mijn uitleg over scherpte en de overwaardering daarvan beginnen met dat er drie soorten scherpte zijn. Te beginnen met het formaat van de sensor. Begin je met APS-C dan is alles al snel scherp. Je moet met extreme objectieven gaan werken om iets goed onscherp te krijgen. He, uh wacht even… ik ga toch niet over onscherpte schrijven. Nee, maar dat is ook een onderdeel van scherpte. Stap je over naar een full frame camera, dan kom je er achter dat je daarmee al beter en nauwkeuriger scherp moet stellen. Sterker nog het valt af en toe best tegen om het te krijgen waar je het wilt hebben. De scherpte dus.
Ga je nog een stap hoger dan kom je uit bij midden formaat camera's. Daar moet je nog zeker 4x nauwkeuriger scherp stellen. Want als het niet scherp is dan is het onscherp. En daar word je nu tegenwoordig zo vaak op beoordeeld. Oh, wat zijn je foto's mooi scherp. Nou dan kan je maar beter geen midden formaat camera kopen want die scherpte goed scherp krijgen is veel moeilijker. Net als met Full frame. Dus vanuit die gedachte ben je het beste af met een APS-C camera. Hoe scherper des te beter is steeds de gedachte in het algemeen valt mij op. Daarom schrijf ik deze blog omdat ik steeds vaker lees en zie dat men voornamelijk beoordeelt op scherpte. Vroeger ging het nog wel eens over mooie onscherpte, maar dat wordt steeds minder. Mooie onscherpte is nog veel mooier dan scherpte.
Het is een voorbeeld van dat men naar perfectie streeft, maar welke. Ja, nog scherper. Maar als het dan scherper zou kunnen worden is het dan ook beter? Een camera in combinatie met een willekeurig objectief levert een bepaalde scherpte indruk op. Dus hoe het op jou overkomt. Dit is afhankelijk van scheidend vermogen van een lens, maar ook van een beeldsensor en haar formaat. Ja, ik heb het al eerder geschreven een grotere beeldsensor kan grotere pixels bevatten. Grotere pixels en dan ook meer zal altijd een groter scheidend vermogen geven. Het aantal lijnen per millimeter wat kan worden weergegeven. Gewoon omdat je meer pixels tot je beschikking hebt. Dat die uiteindelijk ook weer problemen kunnen opleveren is niet voor deze blog. Daar heb ik andere blogs over geschreven. Eigenlijk kan ik ook stellen dat het net is als auto rijden. Een auto die veel sneller kan dan een andere auto is niet perse een betere auto. Rij eens met de Formule 1 auto van Utrecht naar Monaco… Wedden dat je liever de Dacia had gepakt voordat je halverwege bent. En zo is het ook met scherpte. Verscherpen of nog scherper is bijna nooit beter. Het gaat om comfort. Dat je ogen er geen pijn van krijgen. Het slechtste compliment wat je mij kunt geven is door te zeggen dat het zo scherp is. Duhhhhh……..Boring, saai.
Mijn foto gemaakt met een Hasselblad met slechts 50 miljoen pixels zal altijd scherper zijn vergeleken met een Nikon Z9 met ook 50 miljoen pixels. Gewoon omdat de pixels groter zijn. De andere kant van het verhaal is is dat echte scherpte zacht is. Huh? Ja echte scherpte is boterzacht. Het is zo scherp dat je eigenlijk geen scherpte meer ziet. Zo natuurlijk is het. Laat ik het natuurlijke scherpte noemen. Dat klinkt misschien duidelijker. Zo mooi, zo zacht, zo vloeiend. Dat zie je alleen maar bij topklasse producten. Dat kan ook niet geïmiteerd worden. Het is er wel of het is er niet. Klaar, punt. Detaillering door middel van meer pixels op een grotere beeldsensor. Met het liefst dan ook nog een heel mooi objectief erop.
Tips:
Verscherpen vanuit de camera: niet doen.
Het wordt niet scherper dan dat het is. De combinatie camera en objectief kunnen niet meer leveren dan dat ze tezamen zijn als optelsom. Dan kun je wel gaan verscherpen, maar dat is niet meer dan een software matig het contrast vergroten tussen verschillende kleuren en of lijnen.
Verscherpen in de nabewerking:
Kun je deels doen. Doch als de foto scherp is dan is die scherp. Heel vaak zie ik dit fout gaan. De foto was al scherp maar men wil hem scherper hebben, want ja daar word je op beoordeeld. Met als resultaat dat het te scherp wordt. Dat oogt heel erg naar. Doet eigenlijk gewoon pijn aan de ogen. En schiet je een keer onscherp of net niet scherp genoeg dan kun je proberen te redden wat er te redden valt, maar de foto is en was onscherp. En ook al was hij wel scherp en vind je het toch niet genoeg, dan moet je niet gaan verscherpen in de nabewerking maar gewoon een andere camera kopen met een grotere beeldsensor. En dan tot die tijd blijven verscherpen? Nee, ook dan niet. Scherp is scherp, en onscherp is onscherp. En anders moet he gewoon eens een cursus gaan volgen. Basiscursus fotografie.
Een bedrijf als Topaz weet velen enthousiastelingen lekker om de tuin te leiden. Ze geven voorbeeld op hun website die beginnen met links een onscherpe foto en rechts is dan scherp gemaakt door Sharpen AI van Topaz.
Ze maken misbruik van het feit dat jij niet goed kunt kijken. En daar spelen ze handig op in.
Rechts is zoal de foto gemaakt is. Links is wat ze doen voorkomen alsof je het zo onscherp zou hebben gefotografeerd. Nee, dat is niet waar, het is gefotografeerd zoals je het rechts ziet. Links is eerst even onscherp gemaakt om je te doen laten geloven dat je zulke onscherpte nog recht zou kunnen breien als het resultaat rechts. Het is de grote Topaz goochelshow, je kijkt ernaar en je wordt terwijl je erbij staat lekker bedonderd. Fijn he? Zo onscherp als links is nooit meer goed te krijgen. Als je zo onscherp schiet, moet je het gewoon nog een keer fotograferen en dan beter. Doe je dat niet dan ben je ook geen fotograaf. Kom op hé… scherp schieten…. zo moeilijk is dat niet moet de huidige camera's, objectieven en AF systemen. Soms met vliegende vogels wel, ja dat weet ik heus wel. Maar met sport en zo, prima te doen.
Het is wat is het is. Apple met haar grote verhalen dat het zo goed is met haar telefoons als full frame camera's. Lariekoek. Grote kul. Hier een onbeduidend voorbeeld.
Tig miljoen pixels op een veel te kleine beeldsensor. Je ziet nu al dat het niet scherp is. En waarom is het niet scherp? Omdat er veel teveel pixels op een veel te kleine beeldsensor aanwezig zijn. Het is echt onscherp de foto dat terwijl er toch echt scherp geschoten is. Dus ik wil het scherper hebben. Maar eerst even kijken naar mijn voorste dochter, waarop scherp gesteld is, hoe onscherp het dan nu eigenlijk al is. 100 % vergroting.
Nou, zo onscherp dus. Totaal niet lekker scherp. En Apple en andere camera merken maar blijven roepen dat ze zo scherp zijn. Ze misleiden je waar je bijstaat. Dat kan niet met zo'n kleine beeldsensor. Maar goed, zei roepen van wel. Maar deze foto wil ik toch wel wat scherper hebben dan dat het is. Want dit is rotzooi. Dus nu ga ik heel skim verscherpen middels unsharp mask (dus niet de functie verscherpen gebruiken) en dergelijke. Ga ik verder het niet uitleggen. Misschien een keer in een andere blog. En misschien ook wel niet.
En nee zie je wat er gebeurd als je gaat verscherpen in de nabewerking. De haren van mijn dochter zijn nog steeds niet te tellen omdat het gewoon een grote brei nis van onscherpte. Om het montuur van de bril komen rare verschepingsrandjes tevoorschijn. Dan ben je al te ver gegaan. Ik heb geprobeerd het zo goed mogelijk te doen, maar meer dan dit zat er niet in met dep ging het er scherper uit te laten zien dan dat het is. Je zult het gewoon moeten accepteren. De camera en het objectief kunnen gewoon niet beter. Bovenstaande voorbeelden zijn 100% weergaven van de gemaakte foto.
En dan nu even andere koek.
Kijk dit is scherpte. En nota bene van een 200% vergroting. Nu zie je echte scherpte. En ook scherpte die zo scherp is dat het zacht lijkt te worden. En we zitten deze foto nu belachelijk groot te bekijken.
Je ziet hoe klein het deel is wat ik eruit heb gepakt. En toch zo mooi zacht scherp. Verdorie nu doe ik het ook… oh nee toch niet. Want ik zei er gelukkig bij dat het mooie zachte scherpte is. Dus onthoud echte scherpte is zacht. Fluweel zacht. Dan is het echt scherp. Ga je nabewerken dan zal het altijd harder worden. Het allerbeste is en blijft gewoon scherp schieten. Zo simpel is het. En wil je meer scherpte dan moet je een camera kopen met een groter beeldsensor en betere objectieven. Of het allerbeste advies: Zorg ervoor dat je niet verslaafd raakt aan scherpte. Scherp is niet synoniem voor beter.