Digitale Fotografie Vakantie

Patrick Kijkt

Full frame of crop sensor kopen?

De laatste tijd is dit wel een van de meest gesteld vragen aan mij. Ga ik hier een heel duidelijk antwoord op geven? Ja en nee! Het is en blijft heel persoonlijk. Ik ga proberen om het een en ander uit te leggen. Dit in navolging op de voorgaande blog waarin ik schreef dat het formaat er wel degelijk toe doet. Toen ging het meer over de nieuwe Nikon Z mount, nu ga ik mij meer concentreren op de beeldsensoren en de pixels grootte.
Nikon-FX-and-DX-Sensor
Vroeger was midden formaat gewoon midden formaat. Een Hasselblad was altijd 6x6 cm groot. Het typische vierkante Hasselblad formaat. Er waren ook nog film camera's met afwijkende filmformaten, 6x7 of 6x9cm. maar de meerderheid was toch echt het Hasselblad formaat 6x6 cm.

Kleinbeeld film staat nu bekend als full frame. Als je de vergelijking maakt qua grootte van de beeldsensor. Want fotograferen met filmpjes is nu zo goed als verleden tijd op enkele die hards na. Een full frame beeld sensor camera meet altijd 24 x 36 mm groot. Dat is full frame. In het APS-C sensor gebied de exacte maten wat onduidelijker. Canon en Nikon houden al jaren een ander formaat aan. Waarbij de crop factor van Nikon 0,1 minder is dan die van Canon. daar kan met niet zomaar van afstappen. De objectieven die gemaakt en verkocht zijn in de loop van de tijd heen zijn precies goed om de bijbehorende beeldsensor zo goed mogelijk te voorzien van licht en beeld informatie. Voor een full frame camera is er een grotere beeldcirkel nodig dan voor een APS-C sensor. Dit kun je goed zien in de afbeelding waar deze blog mee begint.

Met andere woorden. Heb je een tas vol Nikon DX objectieven (voor aps-c) dan stap je niet zomaar over naar FX (full frame). Want DX lenzen op een FX full frame camera werken niet of met een grote beperking. In het laatste geval maak je dan alleen gebruik van het middelste deel van je Full frame sensor. Dat is niet waarvoor je een full frame zou kopen. Je koopt hem voor het grotere beeldformaat, hogere beeldkwaliteit en grotere pixels. Dus dan moeten er ook full frame objectieven aangeschaft worden. En hoe groter de beeldcirkel, des te groter de objectieven. Lees nu dus ook, zwaarder en duurder. Ieder voordeel heeft ook zijn nadeel.


Terug komende op de vraag wat jij zou moeten kopen? Dat maak jij zelf uit. Het hangt van zoveel zaken af. Oh ja? Welk dan? Nou daar ga ik.

Ontwikkeling 1:
Op dit moment is er een trend dat spiegelreflexen massaal ingeruild worden voor spiegelloze camera's. Een ontwikkeling die niet meer tegen te houden is. Er zitten veel voordelen aan spiegelloze camera's en eigenlijk geen nadelen. Fuji heeft deze trend ingezet, gevolgd door Sony met APS-C sensor formaten. Nikon en Canon hebben lang de kat uit de boom zitten kijken, maar komen er nu aan. Allebei zetten ze in op full frame spiegelloze camera's, Dat is opvallend. Hoe moet je dit vergelijken?

  • Een Fuji XT-3 heeft 24 miljoen pixels geplaatst op een APS-C sensor. De pixel grootte is van deze camera 3.70 micrometer.
    • Pixel area is 13.99 micro meter

  • Een Nikon Z6 heeft ook 24 miljoen pixels mee gekregen maar dan op een Full frame sensor. De pixels per stuk zijn 6 micrometer groot.
    • Pixel ares is 35 micro meter

Met enige fantasie kun je dus stellen dat de pixel van de Nikon Z6 bijna 2x zo groot is als die van de Fuji beeld sensor. Een groter beeldsensor geeft meer ruimte en daarom kunnen de pixels afzonderlijk groter zijn en blijven bij een ongeveer gelijk aan mega pixels.
De pixel area is een ander verhaal maar maakt het verschil nog groter. Hierbij wordt berekend het totale oppervlakte in millimeters van de beeldsensor gedeeld door het totaal aantal pixels. Zo kom je bij de X-T3 uit op 13,99 micro meter en bij de Z6 van Nikon op 35 micro meter.

Omdat de pixel area van de Nikon bijna 3x hoger is kan deze veel en veel makkelijker licht vastleggen. Een pixel op de Nikon Z6 is 151% groter dan die van een Fuji X-T3. En hoe groter de pixel des te makkelijker deze licht kan opvangen. Dat zijn natuur wetten. Daar valt niet mee te spotten.

Schermafbeelding 2019-10-19 om 15.19.36

Omgekeerd evenredig heeft de Fuji X-T3 dus 150% grotere pixel densiteit vergeleken met de Nikon Z6. Dat is een reden onder andere waarom Fuji camera's altijd zo scherp zijn. Heeft ook met objectieven te maken hoor. Het is niet alleen dit verhaal. Maar ik wil het niet al te ingewikkeld maken.

Wat heeft dit met de ontwikkelingen te maken? Nou, de tendens is er dat Nikon en Canon heel hard gaan inzetten op full frame spiegelloze camera's. En Fuji roept al jaren dat ze geen Full frame nodig hebben. En dat is volgens mij niet zo slim. Een typisch voorbeeld van als je iets maar hard genoeg roept en vaak genoeg dan ga je er vanzelf een keer in geloven. En het gekke is dan wel, dat Fuji een in mijn ogen compleet overbodige medium formaat line up optuigt. . Of het verstandig is valt te bezien.

Ontwikkeling 2:

Door de historie heen zijn Canon en Nikon de ouderwetse grote camera fabrikanten. En Sony is druk bezig om zich daarbij te voegen. En alledrie zetten gaan ze vol voor Full frame. En Fuji blijft maar beweren dat niet nodig te hebben…?
Ik zeg dat als Nikon Canon en Sony echt vol gas gaan geven op de spiegeloze full frame markt de prijzen zoals gewoonlijk eerdaags rap zullen dalen. Een goed Full frame gaat straks gewoon onder de 1000 euro kosten. Kwestie van tijd. Dat betekent ook dat een camera's zoals die er nu zijn als een Fuji X-T3 moeten gaan zakken naar 500 maximaal 600 euro. En dat is waar Fuji straks in de problemen gaat komen.

Een lagere verkoopprijs betekent ook lagere marges. Lagere marges heeft als gevolg minder winst. En minder winst zorgt ervoor dat er minder geld overblijft voor nieuwe product ontwikkeling. En dan is het te laat voor Fuji om nog een Full frame line-up te gaan beginnen. Die markt is dan al vergeven aan de groter drie: C,N en S. Kortom: "Houston, Fuji has a problem".

Wat moet je dan kopen?

Zoals gezegd dat moet je lekker zelf uitmaken. Ik zeg echt niet dat je een Full frame moet gaan kopen of wel of niet een Fuji of een Canon of Nikon. Ik heb wel mijn argumenten daarvoor, waarom de ene wel en de andere niet. Een aantal daarvan op een rij:

  • Canon zou ik nooit kopen. Gewoon omdat het dynamisch bereik van de gehele camera line-up achterblijft vergeleken met de concurrenten. Ik hoop dat het ooit beter wordt.
  • Fuji zou ik wel weer willen kopen, maar dan wel technisch veel beter uitgerust. Betere histogrammen, betere lcd schermen en EVF's. En bouwkwaliteit mag ook wel een stuk beter.
  • Nikon Heb ik al. maar dat is heel persoonlijk. Ik heb zoveel vraag naar groot geprinte foto's van mijn werk dat ik wel naar Full frame toe moest gaan. Er blijft gewoon meer kwaliteit over. En midden formaat kan ik niet betalen.
  • Sony zou ik zo kopen. Prachtige camera's. het is dat ik niets heb of had van Sony anders was dat mijn keuze geweest na de overstap van Fuji terug naar iets anders. Helemaal niets mis meer mee. Behalve de achterlijke Sony flits schoentjes.

Dit zin echter mijn bespiegelingen. En mijn keuzes wat ik wel of niet zou doen. Met elke camera van welk merk dan ook kan ik een mooie foto maken. Dat is het probleem niet. De juiste camera kopen staat echter wel voor het jezelf een stuk makkelijker maken. Mits je weet hoe je het eruit moet halen anders heeft die goede en vaak ook duurdere camera kopen geen enkele zin.

Ontwikkeling 3:

Olympus zit sinds een hele lange tijd op een doodlopende weg. Het 4/3 camera systeem is naar de toekomst toe te beperkend. Ze kunnen niet meer omhoog met het aantal pixels. Nu weten ze het nog aardig te verbloemen, maar de beeldsensor is te klein. Door er niet meer pixels op te plaatsen weten ze de verschillen nog binnen de perken te houden.
Schermafbeelding 2019-10-19 om 15.35.15

Eigenlijk mag je een 4/3 systeem van Olympus niet vergelijken met een full frame. Maar… de prijzen verschillen niet zoveel. En daarom maak idd e vergelijking dus wel. 218 % grotere pixels van een Nikon Z6 vergeleken met een 1500 euro dure Olympus. Tja, dat is echt wel een verschil. En nog meer pixels erop doen levert niets op. Dan wordt het verschil alleen maar nog groter. Maar minder pixels erop doen kan ook niet, want dan loopt de scherpte terug. Kortom een doodlopende weg voor Olympus.

En dat zelfde verwacht ik ook voor Fuji. Wanneer de meerderheid van de markt Full frame gaat worden dan wordt ook de druk hoog op het APS-C systeem van Fuji (en andere merken). En hoe goed het ook is, de druk zal enorm worden. Vooral qua prijzen. Dus de prijzen moeten omlaag en zal er minder verdient worden zoals ik al eerder omschreef.

Nikon is nu begonnen, omdat de aantallen in het segment groot genoeg zijn inmiddels met dank aan Fuji, om de aanval in te zetten middels de Z-50. Met ook de enorme grote Z mount bajonet vatting. Heel slim van Nikon. Grotere gaten betekent meer licht. Dus van boven en vanuit het hart, middenin, wordt Fuji aangevallen. Canon zal spoedig ook met een APS-C spiegelloze camera a la Nikon volgen. Let maar op. Die twee houden elkaar altijd in de gaten. Alleen houdt Canon het nadeel niet te beschikken over de beste beeldsensoren. dat voordeel hebben Nikon en Sony wel. Fuji zou het ook kunnen hebben, maar ze zeggen geen Full frame nodig te hebben. We gaan het zien.

Full frame of crop sensor kopen?

Zoals het er nu voor staat met alle plussen en minnen op een rijtje, zou ik adviseren om voor full frame te gaan. Er zijn in mijn ogen echt belangrijke en interessante ontwikkelingen gaande op dit moment. Ik heb echt het gevoel dat er weer een kantel moment is in de digitale fotografie markt. Van spiegel reflex gaan we volgens mij massaal naar spiegelloos. Dat is zo zeker als dat we ooit van film naar digitaal zijn gegaan. Het volgende keuze moment is APS-C of Full frame. En volgens mij gaan we nu heel hard naar Full frame. De prijzen zullen verder zakken. Uiteindelijk heb je geen keuze meer.

En natuurlijk zijn er verschillen ook beeld technisch bekeken qua full frame en APS-C. Die heb ik voor het gemak buiten deze beschouwing gelaten. Dus geen uitleg qua mooier verloop van scherptediepte, bokeh en andere zaken. Voor velen is de keuze al moeilijk genoeg. Veel succes met je keuze. Als ik nu weer zou moeten kiezen is het een Nikon of een Sony.

Ik hou al mijn Fuji APS-C objectieven vast en verkoop ze niet. Hopende dat Fuji misschien weer eens een goede en degelijke camera op de markt gaat zetten. Maar als mijn bespiegelingen kloppen… dan hoeft dat niet meer. Toch verkoop ik m mijn Fuji objectieven niet, je weet maar nooit. En ik blijf hopen dat er zoveel mogelijk camera fabrikanten aan tafel blijven zitten. De competitie mag wel wat meer zijn of worden. Niemand hoeft te verdwijnen, maar sommige merken moeten gewoon veel beter hun best gaan doen.