Digitale Fotografie Vakantie

Patrick Kijkt

Compositie regels

Vaak wordt mij de vraag gesteld wat te doen met de compositie in een te maken foto. Boeken vol zijn erover geschreven, websites, blogs van alles kun je erover vinden. Maar wordt je er ook wijzer van? Ga maar zoeken en je wordt er helemaal nuts van…Seal-een-derde
Wanneer je hebt gezocht en gevonden zul je zien dat iedereen die er iets over te melden heeft altijd begint met de gulden snede of 1/3 regels. Nagenoeg hetzelfde maar toch voor vele schrijvers interessant genoeg om het in twee delen op te splitsen. Anders hebben ze denk ik niets te schrijven. Ik doe er nooit iets mee. Bovenstaande foto is gemaakt zoals die gemaakt is omdat er links in de foto anders een onaantrekkelijke toetsenbord speler in beeld had gestaan. Tweede reden waarom deze foto zo gemaakt is, is omdat Seal met al zijn emoties op zijn gezicht toch ruimte heeft in de foto. Het zijn mijn inzichten en mijn beslissingen op het moment van fotograferen. Niets meer en niets minder. En ja, laat je er een paar lijntjes overheen gaan dan kom je wel ongeveer op de regels uit. Het is echter nooit een doel geweest. En dat is een belangrijk punt. De essentie van deze blog.

Wanneer je al die websites, boeken, blogs en weet ik wat nog meer zou moeten geloven gaan wij zeer binnenkort allemaal hetzelfde fotograferen. Hmmm, dat wordt spannend! Allemaal keurig op de lijntjes van de 1/3 regels fotograferen en al onze foto's zijn exact hetzelfde. Nou, daar zie ik naar uit. Not!
Vink voorbeeld
Bovenstaand voorbeeld kwam ik tegen op de website van mevrouw Vink. Ze geeft ook fotografie lessen. Keurig volgens de compositie 1/3 regels, maar…. wat een waardeloze belichting. En wat een lelijk licht. Dus qua compositie is het goed en toch is de foto niet goed. Omdat de belichting en het aanwezig licht niet goed worden gebruikt. Maar de regels kloppen, dat dan weer wel. Nee, zo moet het niet zeg ik.
Janna klopt niet
Zo zou ik het doen, of heb ik het al gedaan. Maar dit is dus volgens de kenners dan weer fout. De lijntjes lopen niet over het rennende onderwerp heen. Dus fout! Ik vind persoonlijk mijn foto vele malen mooier dan de foto erboven. Waarom? Omdat ik een veel betere en vooral ook mooiere belichting heb vergeleken met de foto erboven. En ik heb ook veel beter van het aanwezige licht gebruik gemaakt. Op het strand is het een vlakke en flauwe foto. In de sneeuw een spannende. En op het strand was er best veel meer mogelijk geweest om eruit te halen qua licht, maar het is niet gedaan en de potentie van het mooie licht was er wel. En dan kan de foto volgens de regels wel kloppen, maar de foto is niet lekker om naar te kijken. En mijn foto klopt niet volgens de regels, maar is toch lekkerder om naar te kijken.

Wat zou je hiervan kunnen leren? Dat een goede belichting en optimaal gebruik maken van licht erg belangrijk is? Belangrijker dan een compositie die iedereen zou moeten maken volgens de geleerden? Officiëlele termen als de ordening van van verschillende delen tot één geheel…? Definitie volgens de Dikke van Dale… weg ermee. Janna mijn dochter rennend in de sneeuw is juist pas één geheel. Ze is er een onderdeel van geworden. En dat doe je door middel van een mooie en passende belichting en mooi licht. Graag beiden.
Boom
Deze boom staat zoals hij staat in het landscap. Alleen en als je er op de juiste tijd langskomt scheert het laatste licht nog net over de toppen van zijn kruin. Of ik de boom nu rechts, links, onder of boven had geplaatst in het beeld, op deze manier gefotografeerd blijft het een interessante foto.
slechte-boom
Dezelfde boom maar met een een hele slechte belichting. Het ziet er niet uit. En het is nog een foto van mijzelf ook. Ja, maar het was mijn eerste. De bovenste foto van de boom was een iets later gemaakte foto. Waarbij ik al veel veranderd had aan mijn belichting en andere instellingen zoals contrast, kleurverzadiging en Kelvin waarde. Je ziet nu twee exact dezelfde foto's en toch is de ene beduidend mooier dan de andere. Het heeft niets met compositie te maken, maar wel met belichten en gebruik maken van het mooie licht wat er is. Is dit dan het bewijs dat compositie regels niet nodig zijn of niet deugen? Nee, zover wil ik niet gaan. Maar je kunt wel duidelijk zien dat een goede belichting en gebruik maken van het mooie licht meer doet dan een compositie. De onderstaande foto zou nooit mooi geworden zijn, waar ik de boom ook had geplaatst in het landschap. Het is niks, het wordt niks en het blijft niks. Licht en belichting dat is wat je nodig hebt. Nog niet overtuigd?

Met andere woorden: Mooi licht en belichting is ook compositie

Ik laat nog een paar voorbeelden zien hoe het werkt.
Slechte-steigerMooiere-steiger
Twee dezelfde foto's. De bovenste foto is niet persé heel erg slecht. De onderste foto is niet persé goed te benoemen, maar is wel een stuk interessanter om naar te kijken. Bij de onderste foto is er door middel van belichten iets minder te zien waardoor het onderwerp (het hek en de steiger) waardoor die meer naar voren komen en er beter uitspringen. De compositie is hetzelfde.

Degenen die mij goed kennen weten dat ik een eigenwijze man ben. Soms wordt dit door anderen als negatief ervaren, maar ik denk dat dit niet zo is. Eigenwijs betekent eigen manier, eigen denken. In ieder geval loop ik niet mee met de meute en blaat niet mee met alle anders schapen over 1/3 of gulden regels. Ze zijn okay, niet meer dan dat, maar het wordt zo verdomd saai als we allemaal zou gaan fotograferen. Want dat zou gebeuren als iedereen volgens de regels zou gaan fotograferen. Een onderwerp kan ook best in het midden staan. Echt wel!
Dano-portret
Waarom?
Nou gewoon omdat het werkt. Dus weg met de 1/3 regel en dit is een foto waarbij je een symmetrie regel zou kunnen toepassen. Het model staat exact in het midden. Wanneer doe je dat dan? Ja, weet ik veel, dat is gewoon een gevoelskwestie. Voor fotografie is smaak nodig. Voor smaak zijn hersenen nodig om erover na te kunnen denken. Als het goed is heb je die, dus gebruik ze dan ook. Bovenstaande foto is gemaakt op gevoel met een mooie belichting en mooi licht. Straight out of the camera en gemaakt zoals de foto ook moest gemaakt worden. Dus weer dat licht en belichten? Ja, weer gaat het over belichten en mooi licht. Vervolgens onderwerp bam, knal, pets, recht in het midden en je hebt een gave foto. Volgens welke compositie regel? Geen idee. Als het maar mooi is. Bovenstaande meneer had ook links of rechts in het kader kunnen staan. Dit is echter nog wat indringender denk ik.

Maar hoe maak je dan iets mooi?
Veel daarvan heb ik al verteld in deze blog. Mooi licht en een mooie belichting. Laat je onderwerp zien. Ga dus wat dichterbij, laat zien wat je wilt laten zien. Niets meer en niets minder.
Veel lijnen
Ook dit kom je veel tegen in diverse artikelen. Allemaal getekende lijnen die ergens naar toe leiden dan zou daar je onderwerp moeten zitten en daar moet je dan uiteraard naar gaan kijken. Invoerende lijnen, uitvoerende lijnen, diagonaal methodes, er wordt van alles losgelaten op fotografie. Er worden zoveel lijnen getrokken door mensen die jou iets willen uitleggen. Verbazingwekkend. Overigens heb ik het in de bovenstaande foto zelf gedaan. Het slaat nergens op, maar dit is wat je overal te zien krijgt.
Diagonaal methode
De diagonaal methode. Weer een andere benadering, maar eigenlijk komt het allemaal op hetzelfde neer. En de mensen die het je gaan uitleggen hebben volgens mij linealen in overvloed. Iedere foto wordt wetenschappelijk verklaard. Ja, ammehoela…..
Voorbeeld diagonaal foto
Er wordt ook nog eens een beroemde foto als voorbeeld genomen. Oorlog in Libanon. Vervolgens trekken we er een zooi lijntjes overheen et voilà, de foto is verklaard. Zo werkt het dus echt niet. Ik weet 100% zeker dat de fotograaf in kwestie nooit al deze lijntjes in zijn hoofd heeft gehad tijdens het maken van deze foto. Hij wilde de absurditeit laten zien van een situatie en dat moest in een split second. Het interessante aan deze foto is de tegenstelling die aanwezig is. De tegenstelling, niets meer en niets minder want mooi licht os er niet. Van deze diagonaal methode hoef je het van te hebben als je mooiere composities wilt maken in de toekomst met je fotografie. Het is allemaal achteraf en wel heel erg met kris kras lijnen over foto's heen trekken. En ja, dan komt er altijd wel toevallig een keer een lijntje samen met iets van je onderwerp.

Nee, ik ben en blijf eigenwijs. Mijn rijtje blijft als volgt:
  1. Laat je onderwerp zien
  2. Ga wat dichterbij
  3. Maak een perfecte belichting
  4. Zorg dat je mooi licht hebt ( of creëer dit door middel van camera instellingen of met gebruik van een flitser)

En klaar is kees. Nog even een paar foto's zonder lijntjes als voorbeelden. Puur op gevoel gemaakt en volgens de bovenstaande vier regels. Wat verschillende onderwerpen.
Kerk
Straat
Landschapje
Koeien
Blaadje
Zelfportret

Makkelijker kan ik het niet maken, maar wel leuker.